Պատմություն

Առաջադրանք 1.

Արտաշիսյան արքայատոհմ/մ.թ.ա.189-մ.թ.1թթ./

1.Փորձիր սահմանել զինանշան բառի հասկացությունը:

Զինանշան, կրողի պատմական ավանդույթներն արտահայտող պատկերների ու առարկաների համադրությամբ խորհրդանշանային ժառանգական տարբերանշան։

• պատկերիր քո պատկերացրած Արտաշեսյանների զինանշանը
• գտիր իրական զինանշանը, տուր բացատրությւոնը,ապացուցիր, որ դա հենց Արտաշեսյաններին է պատկանում:
• Մ․թ․ա․ 53 թվականի մայիսի 6-ին Խառան քաղաքի մոտ տեղի ունցած ճակատամարտի ժամանակ Սուրենի խելացի ռազմավարության շնորհիվ հռոմեական լեգիոնները իրենց պատմության ամենաանփառունակ պարտություններից մեկը կրեցին, քանի որ զոհվեց 20 հազար, գերեվարվեց 10 հազար զինվոր, սպանվեց Կրասսոսի որդին, մահապատժի ենթարկվեց Կրասսոսը, իսկ հռոմեական լեգեոնների պատվո նշան համարվող արծիվները՝ որպես ռազմավար ընկան պարթևների ձեռքը, որը համարվում է ամենաստորացուցիչ երևույթը հռոմեացիների համար։

Արտաշեսյանների թագավորություն, Մեծ Հայքի 3 թագավորական հարստություններից Արտաշեսյան դինաստիայի հիմնած պետությունը Հայկական լեռնաշխարհի տարածքում։ Գոյատևել է շուրջ 2 դար՝ մ.թ.ա. 189 — մ.թ. 1: Տարածքը կազմել է նվազագույնը 250 000 քառ. կմ (Արտաշես Բարեպաշտի գահակալման առաջին տարիներին), առավելագույնը՝ 3 000 000 քառ. կմ՝ Տիգրան Մեծի օրոք։

2.Արտաշես Առաջինի կառավարման թվականները

Արտաշես Առաջինը կառավարել է մ․թ․ա․ 190-160թ․

3.Ներկայացրու, Արտաշես Առաջինի վարչական, ռազմական, հողային բարեփոխումները, հիմնավորիր դրանց կարևորությունը:

Արտաշես I-ի առաջնահերթ խնդիրներից էր Մեծ Հայքի անջատված տարացքները վերադրձնելը։ Նա Մարաստանից, Վրաստանից, Պոնտոսից, Սելևկյանից գրավեց անջատված տարացքները։ Ք․ա․ 183-179 թթ․Փոքր Ասիայի տարացքում 5 փոքր պետություններ պատերազմում էին։ Մեծ Հայքը միջամտեց պատերազմի դադարեցմանը։Հաշտության պայմանագիր կնքման ընթացքում Արտաշես I-ը կարողացավ ընդարցակել Փոքր Հայքի տարացքը Պոնտոսի հաշվին։

4.Փորձիր գտնել տարբերություն , նմանություն քաղաքի և մայրաքաղաքի միջև: Պատմիր նոր մայրաքաղաքի հիմնադրման մասին /քարտեզում գտիր, նշիր մայրաքաղաքը/:

5.Գնահատիր Արտաշես Առաջինի գործունեությունը որպես թագավոր:

6. Հայ հին վիպաշխարհ  էջ 68-73 կարդալ  ,տասնհինգ նախադասությամբ ամփոփիր:

Աղբյուրներ՝ Արտաշիսյան արքայատոհմ

՝Մեծ Հայքի Արտաշեսյան թագավորությունը

Լեգենդներ և ավանդազրույցներ/Արտաշես Առաջին և Սաթենիկ/

Նոր Հարստության հիմնումը, Արտաշես Առաջին/տեսաֆիլմ/

Թվական անուն, գործնական աշխատանքներ

1. Առածներում լրացնել թվականները:
Ուզողի մի  երեսն է սև, չուզողի  երկու :
Յոթ չափիր, մեկ կտրիր:
Գիտունին մեկ ասա, անգետին հազար:
Մի ունեցիր հարյուն դահեկան, ունեցիր երկու բարեկամ:
Հինգ մատիցդ որ մեկը կտրես, արյուն դուրս կգա:
Մի խելքը լավ է, եսկուսը` ավելի լավ
Հերոսը մեկ անգամ է մեռնում, վախկոտը` հազար :

2. Հետևյալ թվականները գրել տառերով
ա. 69-մաթսուն իննը, 1988- հազար ինը հարյուր ութսուն ութ, 357-երեք հարյուր հինսուն յոթ, 2968- երկու հազար ինը հարյուր վաթսուն ութ, 99-իննսուն ինը, 3-րդ-երրորդ, 10-րդ-տասերորդ:
բ.  I-առաջին,II-երկրորդ,III-երրորդ,IV-չորրորդ,V-հինգերորդ,VI-վեցերորդ,VII-յոթերորդ,VIII-ութերորդ,IX-իններորդ,X-տասներորդ:

3. Տրված բացարձակ թվականները արմատի կրկնությամբ և ածանցման միջոցով դարձնել բաշխական, նույնը դարձնել նաև դասական:
Մեկ-մեկական, առաջին, չորս-չորսական,չորորդ,  հինգ-հնգական,հինգերորդ, ութ-ութական,ութերորդ, ինը-իննական,իններորդ տասը-տասական-տասներորդ, տասնինը-տասնիննական,տասնիններորդ:
4. Ըստ վերը նշված աղյուսակի ` գրիր քո և ձեր ընտանիքի անդամների ծննդյան տարեթվերը:

ՍԵ, ՍԺ, ՌՋՁԲ, ՁՋՀԹ, ՍԺԷ

Թվական անուն

Թվականները առարկաների թիվ, քանակ կամ թվային կարգ ցույց տվող բառեր են։ 

Թվականներն ըստ իմաստի լինում են՝

1. Քանակական թվականները ցույց են տալիս առարկաների  թիվը, քանակը։ Սրանք կոչվում են բացարձակ թվականներ։ Օրինակ՝ երկու, երեք, տասը, հիսունհինգ, հարյուր, հազար։

2. Կոտորակային թվականները մատնանշում են ամբողջի մասերը։

Կոտորակային թվականները կազմված են երկու մասից՝ քանակական թվականից, որը ցույց է տալիս, թե ամբողջի քանի մասն է վերցված, և դասական թվականից, որը ցույց է տալիս, թե ամբողջը քանի մասի է բաժանված, օրինակ՝ մեկ երկրորդ , երեք չորրորդ և այլն։ 

3. Բաշխական թվականները ցույց են տալիս առարկաների բաշխումը որոշ թվային քանակով։

Բաշխական թվականները կազմվում են երկու եղանակով՝ ա) քանակական թվականներին ավելանում է -ական ածանցը, օրինակ՝ երեքական, իննական, հազարական, բ) քանակական թվականների կրկնությամբ, օրինակ՝ հինգ-հինգ։

4. Դասական թվականները ցույց են տալիս առարկաների թվային կարգը կամ դասը։

Դասական թվականները կազմվում են քանակական թվականներից -րորդ, -երորդ ածանցների միջոցով։

Բնագիտություն

Սովորել Կայծակ

Դասարանական աշխատանք 

Պատասխանել հարցերին

1.Ի՞նչպես է առաջանում կայծակը: ի՞նչ է որոտը:

Օդային հոսանքների և ամպերի շփան հետևանքով ամպերում գոյանում են էլեկտրական լիցքեր: Ընդ որում ՝ամպերի մի մասում գոյանում են դրական, մյուս մասում՝ բացասական լիցքեր: Այդ լիցքերի պարպման հետևանքով են առաջանում կայծակը և որոտը:

Որոտը այծակին զուգորդող դղրդյուն, ամպի գոռոց է:

2.Ի՞նչ է շանթարգելը, և ի՞նչպես է այն շինանյութերը պաշտպանում կայծակի հարվածից:

Շանթարգելը մետաղյա ձող է, որն ամրացվում է շինության պատի երկայքով: Ձողի վերին՝ սրածայր մասը պաշտպանվող շենքից բարձր է:

3.Երկրի մակերևույթի վրա, ո՞ր առարկաներին է կայծակը ավելի հաճախ հարվածում:

Կայծակը հաճախ հարվածում է մետաղյա շինություններին, միայնակ ծառերից, խոտի դեզերից և ժառերից:

4.Կայծակի ժամանակ ի՞նչպես պետք է վարվեք, եթե հաըտնվել եք բաց տարածքում:

Կայծակից պաշտպանվելու համար պետք է ապաստան են քարանձավները, բլրի կամ ժայռի ստորոտը, խիտ անտառները:

Տնային առաջադրանք 

1.Ի՞նչպես են ստեղծվեւմ օդի բարձրացող և իջնող հոսանքները:

Մթնոլորտի տարբեր մասերում օդի ջերմաստիճանների և ճնշումների տարբերության հետևանքով ստեղծվում են օդի բարձրացող և իջնող հոսանքներ։

2. Ի՞նչպես են ամպերում գոյանում էլեկտրական լիցքեր:

Օդային հոսանքների և ամպերի շփման հետևանքով ամպերում գոյանում են էլեկտրական լիցքեր։

3. Ի՞նչու է վտանգավոր կայծակի ժամանակ պառկել հողի վրա:

Երբ կայծակը հարվածում է մոտակա ծառի կամ այլ բարձրադիր առարկայի, այդ դեպքում կայծակի պարպման հոսանը հասնելով գետնին ճուղավորվում է, որի մի մասը տարածվում է գետնի վրայով։

4.Նկարագրել շանթարգելի կառուցվածքը:

Շանթարգելը մետաղյա ձող է, որն ամրացվում է շինության պատի երկայքով: Ձողի վերին՝ սրածայր մասը պաշտպանվող շենքից բարձր է:

Մաթեմատիկա

.Հաշվե՛ք.

ա)  | –11 + 4 | =7
բ) | 8 – 4 + 2 | · | -7 | =42

գ)  | –2 + 1 | =1
դ) | 9 – 5 – 14 | =10

2.Գրել հետևյալ մասերը տոկոսներով։

1/100=1%   2/100=2%  4/100=4%  15/100=15% 60/100=60%       25/100=25%           45/100=45 15/50= 30%       25/50=50%         45/50=90%      65/50= 6/10= 60%       2/10=20%         35/10=350%           45/10= 450% 15/25= 60%     12/25= 48%     21/25= 84%            18/25= 72% 1/4=25%        2/5= 40%       3/5=60%      4/20=20%     6/20=30%

3.Տոկոսները գրել մասերով։

25%= 25/100  35%= 35/100 4%=4/100  45%= 45/100 18%=18/100  120%=120/100

4.Գտիր նշված թվերի տոկոսները

300-ի 15%-ը 300:100×15=45
400-ի 25%-ը 400:100×25=100
600-ի 30%-ը 600:100×30=120
1200-ի 45%-ը 1200:100×45=540
2500-ի 50%-ը 2500:100×50=1250
4500-ի 60%-ը 4500:100×60=2700
10000-ի 20%-ը10000:100×20=2000

5.Զամբյուղում կա 300 խնձոր։ Գտե՛ք խնձորների քանակի 20 %-ը։

Լուծում

300:100×20=60

6.Ո՞րն է ավելի շատ՝ 900-ի 15 %-ը, թե՞ 800-ի 20 %-ը։

Լուծում

900:100×15=135

800:100×20=160

135 < 160