Posted in Հայոց լեզու

Հայոց լեզու

115. Տրված գոյականները երկու խմբի բաժանի´ր:

Մարմին, մշակույթներ, նյութեր, շարժում, ժամանակ, մարմիններ, ճանապարհ, օրացույցներ, դաշտ, շարժումներ, նյութ, դաշտեր, մշակույթ, ճանապարհներ, ժամանակներ, օրացույց:

Հոգնակի-մշակույթներ, նյութեր, մարմիններ, օրացույցներ, շարժումներ, դաշտեր, ճանապարհներ, ժամանակներ

Եզակի-մարմին, շարժում, ժամանկ, ճանապարհ, դաշտ, նյութ, մշակույթ, օրացույց

116. Տրված գոյականները դարձրո´ւ հոգնակի և բացատրի´ր օրինաչափությունները:

Ա. Ձև-ձևեր, արտ-արտեր, հարց-հարցեր, սարք-սարքեր, զենք-զենքեր, դեզ-դեզեր, օր-օրեր:

Մեկ վանկ ունեցող բառերին ավելանում է եր։

Բ. Երկիր-երկրներ, տարի-տարիներ, գնացք-գնացքներ, նվեր-նվերներ, վայրկյան-վարկյաններ, ուղևոր-ուղևորներ:

Բազմավանկ բառերի հոգնակի սարքելու համար ավելանում է ներ։

Գ. Թոռ-թոռներ, դուռ-դռներ, մուկ-ձկներ, ձուկ-ձկներ, լեռ-լեռներ, բեռ-բեռներ:

Կան բացառություններ, երբ միավանկ բառերին ավելանում են ներ մասնիկը, հնադարյան ժամանակներում այս բառերի վեէջում կար ն տառը դրա համար ավեշանում է ներ մասնիկը

Դ. Աստղ-աստղեր, արկղ-արկղեր, վագր-վագրեր, անգղ-անգղեր, սանր-սնրեր:

117. Յուրաքանչյուր բառի  իմաստն արտահայտի՛ր բառակապակցությամբ. գտի՛ր  երկու խմբի բառերի նմանությունն ու տարբերությունը:

Ա.Դասագիրք-սովորելու գիրք, հեռագիր-հեռուների գիր, արոտավայր-արոտի վայր, լրագիր-լուր գրող, ծառաբուն-ծառի բույն, մրգաջուր-մրգի հյութ, մրջնաբույն-մրջունների բույն, ծաղկեփունջ-ծաղիկների փունջ, միջնապատ-կենտրոնական պատ:

Բ.Վիպագիր-վեպ գրող, մեծատուն-մեծ տուն, զինակիր-զենք կրող, ժամացույց-, կողմնացույց-կողմ, երգահան-երգ հորինախ , քարահատ-քար տաշող, պատմագիր-պասմություն գրող, քանդկագործ-քանդակ ստեղծող:

118. Երկու խմբի գոյականների հոգնակին կազմի´ր և օրինաչափությունը բացահայտի´ր:

Օրինակ`

Դասագիրք- դասագրքեր, վիպագիր- վիպագիրներ:

Ա.Դասագիրք-դասագրքեր, հեռագիր-հեռագրեր, արոտավայր-արոտավայրեր, լրագիր-լրագրեր, ծառաբուն-ծառաբներ, մրգաջուր-մրգաջրեր, մրջնաբույն-մրջնաբույներ, ծաղկեփունջ-ծաղկեփնջեր, միջնապատ-միջնապատեր:

Բ.Վիպագիր-վիպագիրներ, մեծատուն-մեծատներ, զինակիր-զինակրեր, ժամացույց-ժամացույցներ, կողմնացույց-կողմնացույցներ, երգահան-երգահաններ, քարահատ-քարահատներ, պատմագիր-պատմագիրներ, քանդկագործ-քանդակագործներ:

119. Փակագծում տրված բառերը դարձրո´ւ հոգնակի և գրիի´ր կետերի փոխարեն:

Ամերիկացի-վիճակագրերը պարզել են, որ օրվա ընթացքում ամենաշատը քայլում են անասնապահները ու հողագործներ: Երկրորդ տեղում գյուղական նամակատարներն են: Հաջորդը մատուցողները ու բուժքույր են: Նրանցից զգալիորեն քիչ են քայլում ոստիկանները, հետախույզները ու պահակները: Ամենից քիչ քայլում են նահանգապետները ու նախարարները:

120. Տրված գոյականները դարձրո´ւ հոգնակի և տեղադրի´ր նախադասությունների մեջ:

Բոլորն էլ երազում են չբացահայտված կղզիներ գտնել:

Մեզ ասացին, որ բոլորի հետ են ընկել, ու ոչ մեկը նույն ժամը ցույց չի տալիս:

Ասում են, որոնց արյան հոտն է հրապուրում:

Այդ տարածքում աշխատողը հետևում էին կետին ու վախենում էին ,թե ևս մեկին այնուամենայնիվ կվնասի:

Ցուցադրվող ցուցադրվածները այդ նույն զինագործի որդիներն ու թոռներն էին սարքել:

Վարժ.117-ի բարդ բառերի երկրորդ արմատները փոխելով ստանալ նոր բաղադրյալ բառեր։

Ա․Դասագիրք-դասարան, հեռագիր-հեռավոր, արոտավայր-արոտահատված, լրագիր-լրաբեր, ծառաբուն-ծառաբնակ, մրգաջուր-մրգահամ, մրջնաբույն-մրջնաթթու, ծաղկեփունջ-ծաղկաման, միջնապատ-միջնագիծ։

Բ․Վիպագիր-վիպակ, մեծատուն-մեծաբար, զինակիր-զինակետ, ժամացույց-ժամագործ, կողմնացույց-կողմնակալ, երգահան-երգախաղ, քարահատ-քարեզր, պատմագիր-պատմաբան, քանդկագործ-քանդակազարդ։

Տանը 127,128,129

127. Փակագծում  տրված բառերը  դի´ր  պահանջվող  թվով:

Սպիտակ արագիլը աշխարհում շատ տարածված թռչուն է:

Հայաստանում շատ է հանդիպում Եղեգնաձորի, Վայքի և Աշոցքի շրջաններում:  Չվող թռչուններ են՝ կտուցներն ու ոտքերը՝ վառ կարմիր: Բնակվում են զույգերով ու գաղութներով:Բույնը տեղադրում են շենքերի տանիքներին,մետաղյա կամ բետոնե բարձր սյուներին և նման այլ տեղերում: Մարդիկ սիրում են նրանց թռիչքի հանգստությունը, թևերի ու խոր թափահարումները:

128. Բառակապակցությունների բառերն արտահայտի´ր  բառերով:

Մարդկանց հավաքական ամբողջություն (շատ մարդիկ միասին)-ժողովուրդ

աշակերտների ամբողջություն-դասարան

զինվորներ ամբողջություն-բանակ

շատ դեղեր, ծնողներն ու զավակները միասին-ընտանիք

ուսանողների ամբողջություն-ուսանողություն

129. Փակագծում  տրված բառերն  ու դերանունները գրի´ր  համապատասխան թվով (եզակի կամ հոգնակի) և օրինաչափությունը  բացատրի´ր:

Արհեստավորների միությունը շատ խիստ (էր, էին) իր անդամների վրիպումների նկատմամբ:

Ժողովո՞ւրդն  (է, են) ստեղծում անհատի փառքը, թե՞ անհատը՝ (նրա, նրանց):

Վիրավոր գայլը չէր ուզում հասնել ոհմակին, որովհետև (նա, նրանք) (կխժռեր,կխժռեին) իրեն:

Երկրի օդային նավատորմը հնացել (է, են), (դրա, դրանց) նորոգման ծախսերը շատ մեծ գումարներ են կազմում:

Ի՞նչ սպասելիք ունես այդ ամբոխից. (նա, նրանք) դեռ կազմակերպվելու փորձ (չի, չեն) անում:

Ո՞վ է պաշտպանում ժողովրդին, երբ (նրան, նրանց) վտանգ է սպառնում:

Leave a comment